Op 13 oktober organiseerde Golden Rose in samenwerking met Beltud een vriendschapsbrunch. Het werd een speciale editie rond het thema migratie met een lezing van Hans Vandecandelaere uit zijn boek “Brussel, een reis door de wereld”.
Hans Vandecandelaere vertelt het 60-jarige traject van de migratie in Brussel. Het gaat om 40 verschillende nationaliteiten. Er zijn ongeveer 170 nationaliteiten vertegenwoordigd op het grondgebied van Brussel maar hun migratietraject en verdeling zijn afhankelijk van meerder factoren. De periode waarin de personen zich hier vestigen alsook de aanleiding voor hun vestiging bepalen in grote mate hun levensomstandigheden en hun toekomst.
Om 60 jaar migratie te begrijpen, moet men de geschiedenis onder de loep nemen: in 1946 werd er een akkoord getekend met Italië. Elke week kwamen duizenden Italianen na een treinrit van 3 dagen aan in België. In 1956 vond de ramp van Marcinelle plaats die aan 260 mensen het leven kostte waarvan de helft Italianen. Dit veranderde de zaken grondig. België weigerde om een oplossing te zoeken voor de problemen inzake de werk- en leefomstandigheden en verkoos akkoorden af te sluiten met andere landen waaronder Griekenland in ’56 en Marokko en Turkije in 1964.
Rond deze periode kwam ook het fenomeen van toeristische migratie op. De arbeiders, kwamen illegaal aan in België en werden geregulariseerd door hun werkgevers. De industrie in Brussel vertegenwoordigde 12% van de nationale industrie tot en met ‘75.
De stad groeide, de welgestelde migranten verlieten hun woonplaats om zich in de rijkere zones te vestigen. De hoog opgeleide migranten, verlieten het centrum om zich in het Zuiden van Brussel te vestigen. De woningen in Brussel stonden leeg en de huurprijzen daalden, wat minder welgestelde migranten aantrok: een vicieuze cirkel was geboren.
In minder dan 20 jaar, verviervoudigde het percentage migranten: een uitdaging werd voor de stad. In de jaren ’80 verschenen de eerste racistische politieke discours, zelfs bij de socialisten waaronder ook Schaarbeeks burgemeester Nols die zo ver ging dat hij in djellaba op een kameel de gemeente binnenging. De enige buitenlanders die goed werden ontvangen waren de Congolezen, opgeroepen om in België te studeren. In de jaren nadien diversifieerde de migrantengemeenschap verder met de eerste politieke vluchtelingen uit de communistische landen en zo verschenen de eerste Chinese restaurants in de stad.
Reeds in 1989 werd het eerste debat gevoerd over de hoofddoek. Het begin van de stigmatisering van de Islam volgens Vandecandelaere.
Vandaag zijn er nog 4 legale manieren voor migratie. De belangrijkste zijn de studies, daarna komt gezinshereniging, beroepsmigratie waarvan meer dan 90% hoogopgeleid is en ten slotte de vierde mogelijkheid asiel. Toch is sinds de jaren ’90 de clandestiene migratie enorm belangrijk. We tellen vandaag ongeveer 100 000 illegalen in Brussel. Dit wordt in de hand gewerkt door de industrie die nood heeft aan zwartwerkers.
We merken een positief effect voor de genaturaliseerde bevolking : meer en meer worden zij verkozen. De buitenlanders die zich om professionele redenen in België vestigden mengen zich daarentegen niet in het politieke leven.
De Fransen vormen de grootste groep migranten op Brussels grondgebied. Als het gaat om de genaturaliseerde bevolking staat de Marokkaanse gemeenschap op één, gevolgd door de Fransen, Italianen, Turken en Spanjaarden.
Subculturen ontstaan en worden gevormd afhankelijk van de afkomst, woonplaats en geloofsovertuiging.
Een zeker transnationalisme op politiek vlak is aanwezig: we zien in Brussel regelmatig Syrische of Congolese manifestanten.
Maar het zeer diverse landschap in Brussel geeft ook aanleiding tot fantastische multiculturele projecten zoals de Zinneke Parade, het artistieke resultaat van 60 jaar migratie aldus Vandecandeleare.
